27 Temmuz 2009 Pazartesi

Varto yu tanıtmak - vartositesi.com


Varto'yu ( Geleneksel adıyla GIMGIM'ı ) tanıtmak başlı başına zor bir iddia; ama yıllara varan birikimimizle bugüne kadar yaptığımız sayısız haber ve vartonun sanaldaki birikimine eklediğimiz katkıların tümünü yan yana getirince işimiz bir nevi kolaylaşıyor.Bu dosyamız açıldığında 30 dan fazla köyümüzü olabildiğince tanıtmayı başarmış, diğerlerini tanıtmak üzere yolculuğumuza devam etmekteydik.
Bu bölümde vartositesi.com un Varto'ya dair merak edilenlerden mümkün olabilen herşeyi bir araya toparladığı yazınsal ve görsel sayfaları bulacaksınız.Umduklarınızı ucundan kıyısından da verebilmiş olmayı diliyoruz.Varto bir umman biz onu anlatmaya çalışan birer damlayız sonuçta. http://www.vartositesi.com
Bu sayfadaki ve sitemizin tüm bölümlerindeki bilgi veya belgelerden kaynak göstermeksizin izinsiz alıntı yapılamaz

26 Temmuz 2009 Pazar

Vartonun kültürü ve folkloru

Geçmişten beri sözlü masallar, yaşanmış meselelerin ortak bir mekanda paylaşılmasına dayanan komşuluk ilişkileri sosyal yaşamı hep zengin kılmıştır. Varto özellikle folklorik öğelerin de gelişkinliğiyle tanınmıştır. En meşhur oyunlarından biri olan çepki bugün artık ülke sınırlarının dışında da bilinen ve sevilerek oynanılan sola doğru çekilen bir halay türüdür.

Varto'da oynanan diğer yöresel motifli oyunlara dair bilgileri de ilerleyen zaman içerisinde vartositesi.com dostlarıyla paylaşmaya devam edeceğiz.

Analiz:V.B ( Kaynak göstermeden alıntı yapılamaz )

www.vartositesi.com - VARTONUN ÇIĞLIĞI

Vartonun bütün köyleri-Muhtarları



Bu sayfada yer alan Muhtar isimleri Kaymakamlık sitesinden alınmıştır.

S.NO

KÖYÜ/MAHALLESİ

ADI VE SOYADI

01

ALAGÖZ MAHALLESİ

ŞEMSETTİN KIZILTAŞ

02

BAHÇELİEVLER MAHALLESİ

İSMAİL HAN

03

GÜMGÜM MAHALLESİ

ABDULBAKİ GELDİ

04

HÜRRİYET MAHALLESİ

NİYAZİ BİNGÖL

05

İNÖNÜ MAHALLESİ

ALİ BİNGÖL

06

KÜLTÜR MAHALLESİ

NAİM ÖZER

07

YENİ MAHALLE

ZİYAEDDİN BEKTAŞ

08

ACARKENT KÖYÜ

BİLAL BABA

09

AĞAÇALTI KÖYÜ

HÜSEYİN YEŞİLBAĞ

10

AĞAÇKORUR KÖYÜ

MEDENİ İŞİKLİ

11

AKÇATEPE KÖYÜ

SEDRETTİN AKTEPE

12

ALABALIK KÖYÜ

ALİ YAKIN

13

ANLIAÇIK KÖYÜ

ADNAN BALLIKAYA

14

ARMUTKAŞI KÖYÜ

SIRRI GÜNEŞER

15

AŞAĞIALAGÖZ KÖYÜ

TEVFİK GÜNEŞ

16

AŞAĞIHACIBEY KÖYÜ

ZÜHTÜ IŞIK

17

BAĞİÇİ KÖYÜ

DEDEBEY DAŞKIN

18

BALTAŞ KÖYÜ

M.VELİ BEKTAŞ

19

BAŞKENT KÖYÜ

ABDURRAHMAN SÖNMEZ

20

BEŞİKKAYA KÖYÜ

HIDIR DEMİRCİ

21

BOYALI KÖYÜ

ŞEFİK AKÇİÇEK

22

BUZLUGÖZE KÖYÜ

FARUK AKDENİZ

23

BOYLU KÖYÜ

MEHMET AKBAL

24

ÇALIDERE KÖYÜ

ENGİN KOÇ

25

ÇALTILI KÖYÜ

HALİS GÜNDÜZ

26

ÇAYÇATI KÖYÜ

MEHMET TÜRKEŞ

27

ÇAYLAR KÖYÜ

ALİ AKDAĞ

28

ÇAYIRYOLU KÖYÜ

KASIM AKKAYA

29

ÇAYÖNÜ KÖYÜ

ERDAL KAHRAMAN

30

ÇOBANDAĞI KÖYÜ

M.ALİ KOCADAĞ

31

DAĞCILAR KÖYÜ

HÜSEYİN GÜL

32

DALLIÖZ KÖYÜ

ÖMER ÖZBEY

33

DEĞERLİ KÖYÜ

TEVFİK AKHAN

34

DERİNCE KÖYÜ

SEDRETTİN UÇUCU

35

DİKTEPELER KÖYÜ

İBRAHİM ÇELİK

36

DOĞANCA KÖYÜ

ALİ RIZA UZUN

37

DÖNERTAŞ KÖYÜ

MUZAFER KARAKOYUN

38

DURUCABULAK KÖYÜ

İSMAİL HAN

39

DUTÖZÜ KÖYÜ

AHMET ATAÇ

40

ERDOĞAN KÖYÜ

SEDRETTİN TAŞ

41

ERYURDU KÖYÜ

KEREM BALSEÇER

42

ESENLER KÖYÜ

KUTBETTİN BİNGÖL

43

GELİNTAŞI KÖYÜ

ZABİT YEŞİLBİNGÖL

44

GÖLTEPE KÖYÜ

ZEKİ ERASLAN

45

GÖLYAYLA KÖYÜ

KADİM GÜL

46

GÖRGÜ KÖYÜ

BURHAN KAYA

47

GÜZELDERE KÖYÜ

METİN FIRAT

48

GÜZELKENT KÖYÜ

M.ALİ BEYAZGÜL

49

HAKSEVER KÖYÜ

SERACETTİN BİNGÖL

50

HÜSEYİNOĞLU KÖYÜ

BEDRETTİN YALÇIN

51

İÇMELER KÖYÜ

YÜKSEL DEMİR

52

İLBEY KÖYÜ

KUTBETTİN KAYA

53

KALECİK KÖYÜ

HAYDAR ATAÇ

54

KARAMEŞE KÖYÜ

METİN GÖNÜL

55

KARAKÖY KÖYÜ

ABDULBAKİ SATAN

56

KARAPINAR KÖYÜ

SIRRI KARTAL

57

KARTALDERE KÖYÜ

ADİL GÜLBEYAZ

58

KAYADELEN KÖYÜ

FAİK APAK

59

KAYALIK KÖYÜ

İLHAMİ IŞIK

60

KAYALIDERE KÖYÜ

FALDI ÖZEN

61

KAYALIKALE KÖYÜ

SUPHİ BİNGÖL

62

KAYGINTAŞ KÖYÜ

BEDRETTİN AKBAL

63

KAYNARCA KÖYÜ

NAZMİ DÜZGÜN

64

KOÇYATAĞI KÖYÜ

İRFAN ÖZDEM

65

KOLAN KÖYÜ

MEHMET SIDDIK ATAÇ

66

KÖPRÜCÜK KÖYÜ

SEYİT ALİ İNCESU

67

KUMLUKIYI KÖYÜ

ABDURRAHİM DOĞANER

68

KUŞLUK KÖYÜ

KEMAL ÇİMEN

69

KÜÇÜKTEPE KÖYÜ

YAVUZ KOÇ

70

LEYLEK KÖYÜ

TEVFİK KOÇHAN

71

OĞLAKÇI KÖYÜ

HASAN ALİ ŞAHİN

72

OCAKLI KÖYÜ

SEYİTHAN DENİZ

73

OMCALI KÖYÜ

BİNALİ ASLAN

74

ONPINAR KÖYÜ

SELİM KARACAN

75

ÖLÇEKLİ KÖYÜ

ATİK AYDEMİR

76

ÖZENÇ KÖYÜ

SEBAHATTİN ÇELİK

77

ÖZKONAK KÖYÜ

MEHMET HANİFİ SOLHAN

78

SAĞLICAK KÖYÜ

CEMAL TUNÇ

79

SANLICA KÖYÜ

SELAHATTİN DEMİRHAN

80

SAZLICA KÖYÜ

KEMAL BİNGÖL

81

SEKİ KÖYÜ

HAYDAR TEKİN

82

TAŞÇI KÖYÜ

HASAN BABA

83

TAŞDİBEK KÖYÜ

CEMAL YOLCU

84

TAŞLIYAYLA KÖYÜ

HASAN SAĞLAM

85

TEKNEDÜZÜ KÖYÜ

METİN AYDOĞDU

86

TEPE KÖY KÖYÜ

TACETTİN ÖZER

87

TUZLU KÖYÜ

ERCAN BEYAZYILDIRIM

88

ULUSIRT KÖYÜ

ABDULLAH YALÇIN

89

ÜÇBULAK KÖYÜ

KASIM BOZ

90

ÜNALDI KÖYÜ

TUNCER AKTAŞ

91

YARLISU KÖYÜ

HASAN URKU

92

YAYIKLI KÖYÜ

HASAN BİNGÖL

93

YAYLA KÖYÜ

CELALETTİN BİNGÖL

94

YEDİKAVAK KÖYÜ

HAYRİ FIRAT

95

YEŞİLPINAR KÖYÜ

ABDULHADİM AKDEMİR

96

YILANLI KÖYÜ

MEHMET ATAÇ

97

YURTTUTAN KÖYÜ

OSMAN TARHAN

98

YUKARIHACIBEY KÖYÜ

ERHAN ÇELİK

99

YEŞİLDAL KÖYÜ

HIDIR DOĞAN

100

ZORABAT KÖYÜ

ERHAN ERBEY


www.vartositesi.com
Köylerimizle ilgili AYRINTILI bölümlere sitemizdeki "Köylerimiz" başlığından ulaşmanız mümkün
İşte Tanıttığımız 30 Köy: <<<

Vartonun diğer bütün köylerine ait isim listesi ise aşağıda yer almaktadır.
Siz de köyünüzü tanıtmamızda yardımcı olmak istiyorsanız, her türlü bilgi belge ve fotoğrafı vartolular@mynet.com ya da vartositesi@gmail.com adreslerimizden bize ulaştırabilirsiniz...

Yöresel yemekler - vartositesi.com



Vartonun Yöresel Yemekleri kendine özgün renkler taşır.

YÖRESEL YEMEKLERİ:

• Zerfet
• Xaşile
• Mastewe / Keşka
• Tirit
• Sire Saji
• Sir
• Gırar
• Keşka


İlerleyen zamanlarda bu yemeklerin yapılışlarına dair bilgileri de sizinle paylaşacağız.

www.vartositesi.com

Varto'da ulaşım


İlçenin Muş'a uzaklığı 60 km. dir. Yılın her mevsiminde ulaşım kolaylıkla sağlanmaktadır. İlçenin toplam 469 km lik köy yolu ağının 8 km' si asfalt 461 km' si ise stabilizedir. İlçeye bağlı 93 köy ile ulaşım dört mevsim kolaylıkla sağlanmaktadır.
*Özel aracınızla Varto'muza Karayolu ile Muş,Erzurum,Bingöl illerinden doğrudan gelebilirsiniz.
*Şehirler arası otobüslerin kullandığı hat Muş'a ordan ise genellikle aktarmalı olarak Varto'ya ulaşıyor.

*Hava ulaşımı açısından da şanslı sayılabilecek bir konumda bulunan Varto'ya En yakın Hava Alanı 70 km uzakta bulunan  Muş' Havaalanı.Bunun yanısıra Erzurum Havalimanı'na ulaşmak için en fazla 2 saatlik bir minübüs yolculuğu yapmanız yeterli olacaktır.Muş'ta şimdilik sadece THY ve Sun Expres, Anadolu Jet anlaşmalı uçaklar bulunurken Erzurum'da Onur airle de uçma veya dönüş yapma şansınız mevut.
*Demiryolunu kullanmak isteyenler için en yakın istasyon Muş Gar'ında.


Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'nın 2003 yılında yaptığı araştırmalar sonucu, (Varto ilçesini de kapsayan) Muş ili ile ilgili "ulaşım göstergeleri" ne yazıkki ülke genelinde son sıralarda yer alıyor:
a) Onbin Kişiye Düşen Özel Otomobil Sayısı 71 Adet ile 81 İl içinde
79. sıra ( geriye 2 il kalıyor)

b) Onbin Kişiye düşen Motorlu Kara Taşıtı Sayısı 140 ile 81 İl içinde
80. sıra ( sondan 2.sırada)


Haber ve Analiz:Veli Beyazgül
KAYNAKLAR:
-DPT,
-Muş Özel İdaresi

Varto'da diller, dinler,renkler

KONUŞULAN DİLLER:
Varto'da yerleşik olarak yaşayan Halklar şu an itibariyle

Qurmanci -Kürtçe
Zazaki -Zazaca
Tırki-Türkçe
Çerkezce ve kısmen de arapça bilir konuşurlar.

VARTO'DA İNANÇLAR
Varto Nüfusunun % 45 kadarı Alevi ,
% 50 kadarı Sünni -İslam
%5 lik bölümü ise diğer inançlara mensup olarak kendilerini tanımlamaktadırlar.

www.vartositesi.com

Varto'da eğitim öğretim dosyası



İlçede eğitim hizmetleri İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü organizatörlüğünde; 1 adet Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü, 3 adet Ortaöğretim Okulu (Varto Lisesi / Endüstri Meslek Lisesi / Imam Hatip Lisesi, 2 adet Yatılı İlköğretim Bölge Okulu, 77 adet İlköğretim Okulu ile yürütülmektedir…ki bu Okullarda 226’sı sınıf öğretmeni ve 90’ı branş öğretmeni olmak üzere toplam 316 öğretmen ile eğitim – öğretim hizmetleri yürütülmektedir.



• İlçede Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü bünyesinde 8 adet makine nakışı, 7 adet giyim, 6 adet halı dokuma, 1 adet trikotaj, 2 adet halk oyunları, 8 adet ÖSS ve 29 adet DPY ve Anadolu Fen Liseleri kursu olmak üzere toplam 61 adet kurs mevcuttur…ki bu kurslara toplam 1539 öğrenci kayıtlıdır.



Muş Adliyesi'nin verilerine göre ilçede eğitim – öğretim oranı yüzde 93 olmakla birlikte, İlköğretim Okulu bitirenlerin nüfusa oranı yüzde 45, Lise Mezunların nüfusa oranı yüzde 33, Yüksek Okulu Mezunların ise yüzde 15’dir.



• Devlet Planlanma Teşkilatı Müsteşarlığı'nın 2003 yılında yaptığı araştırmalar sonucu ise (Varto ilçesini de kapsayan) Muş ili ile ilgili "eğitim göstergeleri" ülke genelinde son sıralarda yer alıyor:



a) Genel Okur - Yazar oranı yüzde 69.44 ile 81 il içinde 76. sıra
b) Kadın Okur - Yazar oranı yüzde 53.69 ile 81 il içinde 75. sıra
c) Üniversite Mezunları oranı yüzde 3.65 ile 81 il içinde 81. sıra


Burdan şu sonuçları çıkarmak mümkün;


ÖZETLERSEK:


Vartolular Başarıya ve başarmaya meyilli durumdalar ancak imkansızlıklar ve yöresel geri bıraktırılmışlık, eğitim ve eğitici kadrolardaki yetersizlikler, özellikle ilçe merkezi veya varto sınırlarında yaşayan herkes için çok önemli negatif belirleyenlerden birisi olmaya devam ediyor.Toplam yerleşik ve göç eden nüfusu ile birlikte bir bütün olarak ele alındığında Varto'luların eğitim grafikleri ve yakaladıkları başarı tablosu gurur verici düzeydeyken, bu başarının ilçe ve köylere inildiğinde bir anda bıçak gibi kesilmesi barındırdığı dersler bakımından dikkate alınmayı hak eder durumdadır.


Vartositesi.com olarak Vartoluların eğer gerekli şartlar ve diğer koşullar yaratılabilirse gerçekten başarılı olabildiklerini çok iyi biliyoruz.Vartolular aptal değildir, Varto Lisesi, Endüstri Meslek veya İmam hatipten mezun olan vartoluların Üniversiteye girme oranlarının düşük olması onların ülkenin herhangi bir yerinde yaşayan diğer insanlardan daha az zeki oldukları anlamına gelmiyor, aksine vartolular reva görülen eğitim kalitesinin son yıllarda hızla düştüğünü kanıtladığının bilincinde olarak, bu sayfaları takip eden tüm duyarlı kesimleri omuz omuza bu sorunlara karşı tavır almaya, eğitimde yeniden eski başarılı tabloyu yakalamaya davet ediyoruz.


Analiz:Veli Beyazgül -- www.vartositesi.com


VARTONUN ÇIĞLIĞI



varto'da sosyal durum ve bazi istatistikler


İlçe Merkezi ve Köylerinde yaşayan halkın büyük bir bölümü tarımla ve hayvancılıkla)uğraşıp, ondan sağladığı gelirler ile geçimini sürdürüyor…
• İlçede sanayinin eksikliği bilhassa genç nüfusu doğal olarak göçe zorluyor, dolayısıyla ilçenin ‘dinamizmi’ sadece yaz aylarıyla kısıtlı kalıyor…ki klasik bir turist bölgesi gibi 9-10 ay derin bir sessizlik, 2-3 ay ise tatil köyü havası yaşanıyor…
• Yurt dışında yaşamını sürdüren büyük ölçüdeki işçi / işveren hemşerilerimizin daha ziyade batıya yatırım yapmalarından dolayı, ilçenin kalkınması duraksıyor. Dolayısıyla yurt dışında var olan bu büyük potansiyele rağmen, ilçenin klasik konut tipleri ve işyerleri dışında, sadece bir adet kaşar peyniri üreten küçük tip mandıra mevcuttur…
• Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'nın 2003 yılında yaptığı araştırmalar sonucu, (Varto ilçesini de kapsayan) Muş ili ile ilgili "sağlık göstergeleri" ülke genelinde son sıralarda yer alıyor:

a) Onbin kişiye düşen Hekim sayısı 3 ile 81 il içinde 80. sıra
b) Onbin kişiye düşen Diş Hekimi sayısı 1'in altında ile 81 il içinde
79. sıra
c) Onbin kişiye düşen Eczane sayısı 1 ile 81 il içinde 74. sıra
d) Onbin kişiye düşen Hastane Yatağı sayısı 8 ile 81 il içinde
74. sıra
VARTO BU TABLOYU HAKETMİYOR, GERİ KALMIŞLIK KADERİMİZ OLMAMALI !

www.vartositesi.com

Varto'da Gezilecek görülecek yerler ziyaretler

İlçenin kuzeybatısında bulunan Bingöl Dağların en yüksek tepesi olan 3650 rakımlı Koğ Tepesinde Urartu Uygarlığından kalma harabe halinde bir Kale bulunmaktadır. (Koğ Tepesinde aznı zamanda Temmuz ayın ortalarında geleneksel "Varto Koğ Kültür ve Sanat Festivali" düzenlenmektedir)...
• İlçenin kuzeybatısında bulunan Yarlısu (Goşkar), Seki (Keça), Çobandağı (Gestemerde), Sağlıcak (Dapage), Diktepeler (Çanesera), Taşlıyayla (Sema), İçmeler (Reqasa) vb. köylerinde koç heykelleri simgeleyen tarihi mezar taşların kalıntıları bulunmaktadır; bu mezar taşları Ak ve Karakoyunlu Halkına ait olmakla birlikte, bu halkın İslamiyet'ten önceki inancını yansıtıyor...
*Büyük Hamurpet Gölü: Varto ilçesinin kuzeybatısında Hamurpet dağlarının batısında yer alır. 2149 Rakımda ve 21 metre derinliğindedir. Yüzölçümü 1088 km2dır. Gölün her tarafı dik kayalarla çevrilidir. Derinliği küçük göle nazaran daha az olduğundan yeşil renktedir. Kaynak ve kar suları ile beslenir. Kış aylarında donar, su seviyesi tüm yıl boyunca pek değişmez. Gölde bol miktarda aynalısazan balığı ile ördek, kaz, turna ve kunduz da bulunmaktadır. Gölün bulunduğu alan volkanik özellikler taşımaktadır. Fazla olan suyu yakınından geçen İskender çayına boşaltır.
Küçük Hamurpet Gölü: Büyük Hamurpet gölünün yaklaşık 300 m kadar güneyinde ve 2173 rakımda küçük dairesel bir yapısı vardır. Gölün alanı 149 km2 dir. 47 metre derinlikte olduğundan mavi bir görünüme sahiptir. Dipten Büyük Hamurpete akıntısı bulunmaktadır.

• İlçenin kuzeybatısında bulunan Yarlısu (Goşkar) köyün yakınlarında halk arasında kutsallaşmış bir türbe bulunmaktadır:Goşkar Baba Türbesi. Goşkar Baba, Selçuklu devletin parçalanmasıyla bölgeye yerleşen Ak ve Karakoyunlu halkına hükümdarlık etmekle birlikte itikatli bir seyit olduğundan dolayı bilhassa Alevi inancına sahip hemşerilerimizce saygıyla anılmaktadır, ki yaz aylarında Goşkar Baba Türbesine geleneksel ziyaretler yapılmaktadır...
• İlçenin kuzeybatısında bulunan Beşikkaya (Muskan) Köyü yakınlarında genellikle Alevi inancına sahip hemşerilerimizce büyük bir inançla anılan "Xızır Çeşmeleri" (İniyé Xızırî) bulunmaktadır. Bu Çeşme, birbirine bitişik iki taşın arasından fışkıran buz gibi suyuyla inançsal değer taşımakla birlikte çevresiyle doğanın bütün güzelliklerini sergilemektedir...
• İlçenin güneydoğusunda bulunan Kayalıdere Köyünde 1965 yılında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü'nce yapılan kazılarda Urartu Uygarlığı ile ilgili kalıntılar bulunmuştur: kazılarda; kale, tapınak, şarap mahzeni, mezar ve küçük buluntular ortaya çıkarılmıştır. Urartu Kralı II. Sarduri Devrine (MÖ 764-735) tarihlenen kale oldukça sağlamdır. Avlusu taş döşemeli tapınakta, oturulur durumda MÖ VII. YY'ın tunç aslan heykeli, düğmeler, ok başları, tunç iğneler, aslan avı tasvirli kemer parçaları ele geçmiştir. Buluntular, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir... -


Analiz:V.BEYAZGÜL

Not:Kaynak göstermeden bilgiler kullanılamaz.


http://www.vartositesi.com - VARTONUN ÇIĞLIĞI

Fox Menu


Okumak istediğiniz konuların başlığından geniş bilgilere ulaşabilirsiniz


Vartositesi-ANASAYFA ya Dönün <<